تبادل
لینک هوشمند
آداب ورسومات ازدواج
بجار
بجار يكي از آداب و رسومات قبل از ازدواج است كه توسط خانواده داماد جهت جمع‌آوري كمك به افراد فاميل وآشنايان روي مي آورد بجار را دريك جمله كلي بدين گونه مي توان تعريف كرد كه جمع آوري كمك توسط پدر يا سرپرست داماد از مردان فاميل و آشنايان قبل از شروع مراسم ازدواج مردان خانواده داماد براي كمك گرفتن و انجام مراسم ازدواج به مردان فاميل و آشنايان مالدار رجوع مي كنند و به اين شكل هم از آن شخص كمك مي گيرد وهم آن شخص رااز مراسم ازدوا ج با خبر مي سازد و هنگام خبر دادن بجار خواستن به طرف مقابل به اين شكل خبر مي دهد فلاني كه را مي خواهم زن بدهم به من بجار بده يا كمكم كن كه به زبان محلي مي شود :
(فلاني (اسم داماد ) لوئان سيرء بكنان بجارون بده ) و آن شخص آنچه كه برايش مقدور باشد به او مي دهد و به اين عمل بجار كنگ يا كمك گرفتن گويند و بجار مي تواند هر چيزي باشد وبستگي به توان و بضاعت بجار دهنده دارد و اين عمل براي بجار دهنده يك نوع پس انداز براي آينده او مي باشد که ولی امرزوه چنین چیزی نیست و 50درصد از این سنت در حال نابودی هست و 50درصد دیگی از مردم کی در زوستا ها زندگی می کنند این رسم را قبول دارند و بقیه این رسم را ننگ و ابروریزی میدونند.
ونتوكيك vantokik
معني كلمه و نتوكيك يعني دعوت به همياري
و نتوكيك در يك جمله كلي دعوت كردن فاميل توسط زنان خانواده داماد جهت كمك كردن در عروسي است يكي ديگر از آداب و رسومات قبل از ازدواج است وتقريبا با بجار همساني دارد با اين تفاوت كه انجام دهندگان وفتوكيك زنان وخانمهاي خانواده داماد مي باشند ولي انجام دهندگان بجار مردان خانواده داماد مي باشند قبل از مراسم عروسي زنهاي خانواده داماد براي خبر دادن و دعوت كردن زنهاي ديگر به سراغ آنها مي روند و آنها را با خبر مي سازند كه به اصطلاح محلي آنها را سهي مي كنند اين گروه زنان لباسهاي شيك و خوشبويي كه نويد دهنده شادي است استفاده مي كنند . معمولا جملاتي كه درهنگام خبررساني بر زبان مي آورند به شرح زير مي باشد : امشب بيائيد كه براي فلاني (اسم داماد ) حنا بخيسانيم وبا به دست فلاني (اسم داماد ) حنا بگزنيم كه در زبان محلي مي شود
(بيائيت حناي ء شلينين ـ فلاني ء حنا به دستءَ ديئن) وزنهايي كه به آنها خبر رسانده مي شود و چيزي را جهت كمك به خانواده داماد به زنان حامل خبر مي دهند .
هزم گري : hazm gare
درهنگام تعيين مهريه كسي كه به عنوان محرم يا سرپرست عروس ( در زبان بلوچي به آن هزم hazm مي گويند) از داماد چيزي را به عنوان شيريني مي گيرد به آن هزم‌گري مي گويند .
مال mall
(پولي ) چيزي كه پدر و مادر عروس از داماد به عنوان شيريني مي گيرند كه در عرف بلوچي به آن مال مي گويند كه دربيشتر جاها مادر زن مقداري پول از داماد به عنوان حق شير مي گيرد و در عوض به عروس و داماد اسباب منزل و يا چيز ديگري هديه مي دهند .
حنّايي
شب قبل از شب زفاف را شب حنابندان مي گويند در آن شب خويشاوندان وآشنايان جمع شده و حنا مي خيسانند در بعضي جاها رسم بر آن است كه پيش عروس حنا مي‌خيسانند و از همان حنا براي داماد مي برند و سپس يك سيني پيش مردان ويك سيني ديگر پيش زنان مي چرخانند ولي در بسياري جاهاهر دو جا هم پيش داماد وهم پيش عروس حنا مي خيسانند و داخل سيني مي گذارند وپيش مردم مي چرخانند وآنها هم در عوض به عنوان شيريني وكمك چيزي به آنها مي دهند . که معمولا در ایرانشهر و سرباز و سراوان این رسم هنوز که هنوز هست ولی در زاهدان و خاش چنین رسم هست ولی پول را جمع نمی کنند و در چابهار رسم انها مانند رسم گوادر و کراچی پاکستان است.
ليت واري Litvare
(بعدازظهر) روز قبل از شب زفاف همه آشنايان وخويشاوندان داماد جمع شده، داماد را جهت استحمام با ساز و طنبوره و رقص و موسيقي به جايي بيرون از شهر يا در داخل شهر مي برند و در بعضي جاها داماد را درداخل همان خانه استحمام مي كنند . اين مراسم همراه با رقص و پايكوبي و مراسماتي مانند تيراندازي و مسابقات مي باشد به محض بيرون آمدن داماد از حمام بر او به عنوان مباركي وشادباش پول يا چيزي با ارزش مي ريزند وبه گروه موسيقي و نوازندگان و رقاص ها چيزي مي دهند كه به آن ليت واري گويند که امرزوه در ایرانشهرو زاهدان و خاش بیشتر از بقیه شهرهای بلوچستان برگزار میشه و داماد را برای شستن به بیرون از شهر می برند.
پشت تخته ايك يا درباني : posht tahtaik
در شب زفاف هنگامي كه داماد را به در اتاق عروس مي آورند زني جلوي داماد را گرفته و نمي گذارد كه داماد وارد آن شود و تا داماد چيزي را به عنوان پاداش به او ندهد اجازه ورود ندارد و اين زن معمولا كسي است كه در اين چند روز مراسم خدمتگذار عروس بوده است .
گيواري
بعداز استحمام عروس وقتي كه عروس را براي شب زفاف آرايش و يا به زبان بلوچي سينگارتsngartمی گویند و ه عروس، خواهران يا اقوام نزديك داماد (زن) كه ازقبل با عروس رابطه نزديك داشته اند به او هديه مي دهند.
خواستگاري :
در بلوچستان اكثر ازدواج‌ها فاميلي وطايفه اي است و نامزدي معمولا بيشتر از زمان بچگي و به هنگام تولد دو نوزاد (دختر وپسر ) صورت مي گيرد وبه اصطلاح ناف بُر مي‌كنند درهنگام تولد دختري اگر زني پول و دستمزد ناف بر ماما را داد بدين گونه اعلام نامزدي پسرش بادختر آنها را مي كند اما امروزه اين رسم ديگر از ميان رفته است و نامزدي بدين صورت است كه مثلا كسي كه مي خواهد از دختري خواستگاري كند معمولا پدر خود را پيش بزرگتر خانواده دختر مي فرستد و ازا وخواستگاري كند .
نامزدي ،بردن انگشتر (حلقه )
چند وقت قبل از بردن انگشتر به خانواده عروس خبر مي دهند كه براي وقت آماده باشيد كه انگشتر مي آوريم و خانواده عروس آشنايان و فاميل خود را جمع مي كنند و آماده براي رسيدن داماد با خانواده ش و اين مراسم همراه با شادي و رقص و موسيقي است كه در آن معمولا رسم بر آن كه مادر داماد يا خواهر بزرگتر داماد انگشتر را به دست عروس مي دهند كه البته امروزه خود داماد انگشتر را به دست عروس و عروس انگشتربه دست داماد مي دهد و معمولا چيزهايي كه همراي است بيشتر يك دست لباس كامل و ساعت وچيزهاي ديگر. وامروزه هم مد شدی کی شیرینی ازدواج بیاورند یا شیرینی دوستی .
نوشتن عقدنامه و عقد
عقد معمولا به چندين روش انجام مي شود وقبل ازبردن لباسها و بعد از بردن لباسها ـ مدتي قبل از شروع مراسم ازدواج ـ روز قبل از شب رفاف در اين مراسم همه آشنايان و فاميل عروس و داماد براي تعيين مهريه وعقد كردن جمع مي شوند پس از صرف شيريني شروع به نوشتن عقدنامه (كبز kabz ) مي كنند وپس از تعيين مهريه خطبه عقد را مي خوانند و عروس و داماد را به عقد هم در مي آورند ودر آخر حاضران به داماد تبريك مي گويند وبراي او دعاي خوشبختي مي كنند .
مختصري از مراسم ازدواج
ازدواج معمولا در دو روز وسه شب انجام مي شود ابتدا همه را دعوت مي كنند ومعمولا سخناني كه توسط زنان به زبان مي آيند اين است كه معرفت بگذاريد كه مي خواهيم گندم پاك كنيم (شرف اير بكنيت كه صدمن دانين اير رحته)
شب اول كه معمولا به شب دزدكي معروف است در اين شب تنها به دست عروس و داماد حنا مي گذارند كه در اين شب زنان خويشاوند براي شكستن قند دعوت مي شوند.
روز اول : در اين روز معمولا لباسها را به خانه عروس مي برند با تعيين وقت قبلي خانواده داماد و جمعي از زنان آشنا وخويشاوندان لباس ووسايلي را كه مهيا كرده‌اند روز كه معمولا عبارتند از : سه الي ده دست لباس ـ قرآن ـ آئينه وشمعداني ـ كفش و دمپايي وسايل آرايشي وزيور آلات ـ اسباب ـ روسري سفيد رنگ ـ مسواك ـ زيه و آستينگ ـ چمدان وچيزهاي ديگر كه البته تا جايي كه امكان داشته باشد از وسايل قيمتي استفاده مي شود و به خانه عروس مي برند در پايان شيريني تقسيم مي‌كنند ودربعضي جاها رسم بر آن است كه داماد برايش پدر ومادر و خواهران عروس هم لباس مي خرد.
شب دوم : اين شب به شب حنا معروف است در اين شب اكثر كساني كه در عروسي حضور دارند به دست خود حنا مي گذارند در بعضي جاها رسم بر آن است كه تنها پيش عروس حنا مي خيسانند و از همانجا براي داماد حنا مي آورند ولي اكثر در هر دو جا حنا مي خيسانند.
روز دوم : به روز لوت loot معروف است در اين روز هم خانواده داماد وهم خانواده عروس همه آشنايان وخويشاوندان خود را براي صرف ناهار دعوت مي كنند ودر بعدازظهر همان روز داماد وعروس را استحمام مي كنند و پس از اتمام حمام همه بر سر داماد پول و يا سرشانكي sarshanaki مي ريزند واين مراسم همراه با شادي ورقص و پايكوبي و مراسم هايي همچون تيراندازي ومسابقه مي باشد
شب سوم : كه همان شب زفاف است وداماد را به خانه عروس مي برند و بعد از همراهي و بدرقه خويشاوندان داماد او را تنها مي گذارند وتا دور روز در خانه عروس مي ماند در اين دو روز آشنايان و خويشاوندان به ديدن آنها مي روند وبه آنها هديه مي دهند ودر ظهر روز سوم آنها را به خانه داماد مي برند وهمه آشنايان را جهت صرف ناهار دعوت مي كنند که امروزه رسم بر اینه کی قبل از اینکه داماد را یکجا کنند مردم و دوستان و اقوام دور و نزدیک را به صرف شام دعوت کنند.
هپتيك Haptik
بعد از روز سوم آشنايان و خويشاوندان عروس و داماد را جهت صرف شام ويا ناهار دعوت مي كنند و در همين حين به آنها هديه مي دهند كه معمولا وسايل منزل است كه به آن هپتيك گويند.
بلوچ و اينده
در طی تاریخ مردم بلوچ در تلاش بودند که روشهای برای اینده خودو جامعه بلوچ پیش گویی و برنامه ریزی کنند مانند نگاه کردن به ستاره ها و گوی کریستالی و غیره که روشهای کمی و کیفی متعددی را تهیه کرده اند که مبنای آنها آینده پژوهی بر مبنای عقلانیت است و نیز آگاهی از این واقعیت مهم است که آینده به هیچ وجه به طور مطلق و صد در صد قابل شناخت نیست. و امروزه جوان وقشر بلوچ برای اینده خود تصمیم گیری می کنند.
تفکر درباره آینده کار نسبتا آسانی است. همه ما تجربیات فراوانی در این زمینه داریم و در زندگی روزمره خودمان مرتبا از آن استفاده می کنیم مانند برنامه ریزی برای مسافرت تفریحی، نوشتن کارهای هفتگی که باید انجام دهیم بنابراین می توان گفت که همه ما در زندگی شخصی واجتماعی خودمان یک آینده پژوه هستیم.
ما ومردم بلوچ برای حفظ و بقای زندگی خود به یکدیگر و به منابع محدود آن وابسته هستیم. اما برای تکمیل این تشبیه، استعاره جالب دیگری نیز باید ذکر شود و آن عبارت است از تصویر زمین به مثابه " ماشین زمان". یعنی حرکت بی وقفه از زمان گذشته به سوی آینده تمردم این منطقه برای آنکه عاقلانه عمل کنند، بایستی نسبت به پیامدهای اقدامات خود و دیگران، واکنش های آنها و همچنین نسبت به نیروهائی که خارج از کنترل آنهاست، آگاهی و شناخت کافی داشته باشند. نکته بسیار مهم است که این پیامدها تنها درآینده رخ می دهد بلکه حال به فکر اینده بقیع قشر مردم به خصوص بلوچ و اقوام بلوچ باشیم و بلکه مردم بلوچ میکوشند تا انچه در اینده اتفاق خواهد افتادنیز بشناسد و این راه شناخت حدسی موقعیت کنونی خود را تشخیص میدهد. مردم بلوچ به دنبال کشف، ابداع، ارائه، آزمون و ارزیابی آینده باشد تا بتواند برنامه ریزی درست و کلان بکند . و این عمل به انان کمک می کند تا اینده نگر خوبی باشندتقدیر و سرنوشت نظریه ای است در تاریح قوم بلوچ و بلوچستانی که امروزه طرفدارن زیادی در بین این ملت بوجود اوردی و یعنی ما فقط باید به دلخوشی زمان حال و نزدیک به خودمان فکر میکنیم وازآن لذت مبیریم و میگوییم فکر کردن برای اهداف اینده هیچ نفعی و فایده برای ما ندارد و ما قادر به طرح ریزی مسیرهای ممکن به سمت اهداف مورد نظر نیستم و هر آنچه که در تقدیرمان رقم خورده است به وقوع خواهد پیوست.
. اگر آینده از قبل مشخص شده است پس دیگر هیچ کس را نمی توان مسئول اقدامات بد و خلافکارانه اش دانست چرا که آن شخص خود را قربانی تقدیر و سرنوشت خود خواهد خواند و مسئولیت کارخود را بر گردن سرنوشت خود خواهد گذاشت. وجوانان بلوچ چنین فکر میکنند پدر و اقوام و کل مردم بلوچ چی کاری شدند یا چی اینده داشتند که من داشته باشم پس به اینده خود برنامه ریزی نمی کند و بقیه افراد را به راه خود می کشاند و می گویید که اینده کسی خبر نداری و به فکر خود و اینده مردم بلوچ نباشد و این طرز فکر را پدران انها به فرزندان یاد دادی و می گویید راه من تو ادامه بدی کدوم بلوچ ریس یا یک کاری شد کی تو میخوای بشی.
تقدیرگرائی در حقیقت یک نوع بهانه، بخشش و آمرزش برای گناهان، خطاها، نقاط ضعف وغیره ایجاد میکندو چند حقایق دارد کی می توان از انها به شرح زیر نام برد: (1)قابل فهم بودن در اینده (2) قابل بهبود بودن آینده(3) فوریت و اضطرار آینده(4) قابل فهم بودن آینده
نظرات شما عزیزان:
یعنی حقیقت این است که ما مردم بلوچ نمی توانیم چیزی درباره آینده بفهمیم یا بدانیم. زیرا جهان توسط یک سیستم بسیار پیچیده ای رو به جلو حرکت می کند و زمان می تواند تا بی نهایت ادامه داشته باشد اما جزئی ترین دانشی که می توانیم درباره آینده کسب کنیم برای بهبود آینده های شخصی و سازمانی خودمان بسیار ارزشمند است.و ما برای اینده مردم قوم خود تصمیم بگیریم و مهمترین عوامل تغییر ساختار فعلی به اینده باید مردم بگذارند پسران و دخترانشان درس بخونند تا درباره اینده خود تصمیم گیری درستی داشته باشند.. در حقیقت اگر هیچ ارتباطی بین گذشته و آینده وجود نداشت اصلا" ما قادر به تفکر درباره آینده و شناخت اتفاقات محتمل نبودیم. در چنین حالتی فقط می توانستیم به حوادث در زمان به وقوع پیوستن آنها عکس العمل نشان دهیم.
نصف حقیقت: ما هیچ کاری درباره آینده نمی توانیم انجام دهیم. کل حقیقت: ما به عنوان افراد جامعه قدرت کمی برای شکل دادن به آینده زمین و بسیار کمتر نسبت به کائنات داریم. اما ما قدرت خارق العاده ای در بهبود آینده شخصی خودمان داریم یعنی ما زندانی تقدیر وسرنوشت نیستیم بلکه قدرت قابل توجهی برای شکل دادن به آینده داریم. نصف حقیقت این است که ما نباید زمان خود را صرف تفکر درباره آینده کنیم زیرا مشکلات اضطراری با فوریت بالائی وجود دارند و تفکر درباره راه حل آنها اولویت بیشتری دارد. اما کل حقیقت: درست است که مشکلات روزمره و ضروری را هر چه زودتر حل کنیم ولی این موضوع صحیح نیست که تفکر درباره مشکلات فوری و ضروری ما را نسبت به تفکر درباره آینده باز دارد. در این دنیای پر تغییر دیگر سنت های قدیمی آینده ما را شکل نمی دهند بلکه ما خود باید آینده خودمان را خلق کنیم تا بتوانیم خود، سازمان و جامعه را در برابر تغییرات جهانی آماده سازیم و نه اینکه سنت های قدیمی را زیر پا بذاریم کمی از فکر و عقل خود استفاده کنیم و بدونیم این کار که من میکنم درستی یا نه بنابراین آینده پژوهی نباید بخاطر مشغله زیاد و در گیر شدن با بحرانها و مسائل جاری فراموش شود. ما نباید اعتقاد داشته باشیم که " چرا نگران آینده باشیم. بالاخره آینده خ
ادامه مطلب